Leer krachtig schrijven!

Iedereen kan schrijven. Oké, de een wat beter dan de ander. Voor iemand zonder gevoel voor taal is het lastig een krachtige tekst op papier te zetten, maar met de volgende 5 schrijftips kom je een heel eind.

1Vermijd woorden als mogen, zullen en kunnen.

Deze woorden drukken onzekerheid uit. Voorbeeld:

  • Wij zullen de offerte morgen versturen.
  • Wij sturen u de offerte morgen (BAM, duidelijkheid voorop).

2

Schrijf actief.

Zoek op het woord ‘worden’ en zorg dat er een onderwerp in de zin komt te staan. Voorbeeld:

  • Hij wordt binnenkort voorgesteld door Stef.
  • Stef stelt hem binnenkort voor.

3

Gebruik woorden die iets zeggen.

Op deze manier spreekt je proza tot de verbeelding. Voorbeeld:

  • Ik ga naar de stad.
  • Ik fiets/kuier naar de stad.

4

Vermijd nutteloze woorden (dan ook, dus).

Dit is ballast voor je tekst. Voorbeeld:

  • Bas is dan ook de beste kok.
  • Bas is de beste kok.

5

Overdrijf niet (heel veel/vaak, bijzonder groot).

Juist door níet te overdrijven, is je tekst geloofwaardiger. Voorbeeld:

  • Wij hebben een bijzonder groot netwerk.
  • Wij hebben een groot netwerk.

Dit zijn 5 voor de hand liggende schrijftips waar je een eind mee komt. Een leesbare tekst neerzetten, is natuurlijk veel meer dan dat. In mijn schrijftrainingen geef ik alle geheimen prijs. Meld je samen met je collega’s aan voor een schrijftraining. Dit jaar zijn er nog 8. Vol=Vol

Waarom schrijven we passief?

Lijdende (passieve) zinnen maken een tekst vaag en saai. Waarom kiezen we dan toch (onbewust) voor deze vorm?
Lees meer

Weinig mensen zeggen: met Pasen eten we een ij. Natuurlijk niet. Dit woord schrijven we met een EI. Toch zijn er woorden waarbij de EI/IJ-twijfel toeslaat.

Met onderstaande tip hoef je niet meer te twijfelen of je een werkwoord met EI of IJ schrijft. Je weet voortaan of het pijn ‘leiden of lijden’ is en of je water ‘peilt of pijlt’.

Voor werkwoorden met een EI/IJ is de regel heel simpel
– Sterke werkwoorden krijgen meestal een IJ
– Zwakke werkwoorden krijgen meestal een EI

Sterke (onregelmatige) werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd van klank veranderen (daar zijn ze sterk genoeg voor)
– lopen, liep, gelopen
– lijden, leed, geleden

Zwakke (onregelmatige) werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd niet van klank veranderen (daar zijn ze te zwak voor. Ezelsbruggetje: een ei is ook zwak).
– fietsen, fietste gefietst
– scheiden, scheidde, gescheiden

Dus bij een zin als ‘hij pijlt/peilt het water’, kijk je of de klinker in de verleden tijd verandert. Ja? Dan is het met IJ. Nee? Dan gebruik je EI.
Aangezien het niet is ‘hij peel’ het water, maar hij peilde het water, schrijven we dit werkwoord met EI.

EI-werkwoorden
– Wij leiden de groep mensen (leiden, leidde, geleid)
– hij bereidt het eten (bereiden, bereidde, bereid)
– We reizen naar Cost Rica (reizen, reisde, gereisd)
– Hij neigde naar rood (neigen, neigde, geneigd)
– Hij veinsde of hij van niets wist (veinzen, veinsde, geveinsd
– Dankzij de coach is hij afgepeigerd (afpeigeren, peigerde af, afgepeigerd)
– De meester gaat scheiden (scheiden, scheidde, gescheiden)
– Wij proberen al het afval te scheiden (scheidde, scheidde, gescheiden)
– Hij veilt de kast op de markt (veilen, veilde, geveild)

IJ-werkwoorden
– Die oude oma lijdt al weken pijn (lijden, leed, geleden)
– De clown kan het paard goed berijden (berijden, bereed, bereden)
– In de oven begint de boel al te rijzen (rijzen, rees, gerezen)
– Hij nijgde (buigen) naar de koning (nijgen, neeg, genegen)
– Ik wil hem liever vermijden (vermijden, vermeed, vermeden)
– Zij schrijdt voort (voortschrijden, schreed voort, voortgeschreden)
– Hij hijst de ballast op (hijsen, hees, gehesen)

Let op
Deze regel is een goede houvast, maar gaat niet altijd op.
– Hij ijlde maar wat (ijlen, ijlde, geijld)
– Zij vijlde haar nagels (vijlen, vijlde, gevijld)
– De weegschaal is geijkt (ijken, ijkte, geijkt)
– De oude man kwijnt weg (kwijnen, kwijnde, gekwijnd)

Meer tips over het gebruik van EI-woorden en IJ-woorden
• Woorden op heid hebben altijd ei (stroefheid, gezondheid).
• Woorden op lijk hebben altijd ij (wonderlijk, koninklijk, onmiddellijk).
• Veel woorden eindigen op teit of tijd, maar tijd geldt alleen als het echt met tijd te maken heeft (zomertijd, bedtijd); verder altijd teit (activiteit, kwaliteit, majesteit).

• Woorden die van een Frans woord met ai zijn afgeleid, hebben in het Nederlands ei
(train – trein).
• Woorden die van een Frans woord met y of i zijn afgeleid, hebben in het Nederlands ij (style – stijl, tapis – tapijt).

Pubertijd en puberteit zijn beide juist. Lees hier de post over dit woord.

Had je veel fouten in het Groot Dictee der Nederlandse Taal 2013? Gelukkig kun je van je fouten leren. Ook al gebruik je sommige woorden zeer waarschijnlijk nooit meer, lees het Groot Dictee toch nog eens rustig na. Voor de liefhebber: uitleg over de taalfouten lees je in de pdf.


Een przewalskipaardenmiddel

Zin 1
Na koffie gedronken te hebben, begon het Groot Dictee. Niettegenstaande de taalcriticus Charivarius zijn macedoine ‘Is dat goed Nederlands?’, die verrukkelijke thesaurus vol linguïstische bêtises, publiceerde in 1940, zou het journaille anno hodie een raillerend exposé van onze pennenstrijd alsnog met dit piteuze zinnetje kunnen initiëren.

Zin 2
Zulke lammenadige anastrofes vernoemde de criticaster naar zijn tante Betje, in wier postale verbiage een heel aantal zeugmata, polysyndetons en anakoloeten wiewauwde.

Zin 3
‘Een heel aantal’ is de contaminatie van ‘een groot aantal’ en ‘heel veel’; vanavond irriteren wij ons aan spelfouten, mitsgaders aan menig grammaticaal quid pro quo – emendeer mij!

Zin 4
Als men insinueert dat u heimwee heeft naar de leraar Nederlands als feniks, waarmee het zo is vergaan dat hij werkeloos achter de gerianiums zit, moet u niet paranoia reageren, aangezien die accusatie een vrijwel cliché is.

Zin 5 Het was veelbetekend hoe elke media onwelwillig reflecteerde op de krankjorume tekst van het Koningslied, over wiens begeestering de godganse participatiemaatschappij zich streste.

Zin 6
U hoort ons inziens tot een van het gardekorps Nederlanders die menen dat de campertiaanse schrijfwijze van het adjectief verrukkelijk – het megafonetische neologisme vurrukkulluk – als voorkeurspelling te verkiezen had geweest.

Zin 7
Het is niet zozeer een fetisj voor spelling als wel het tot in de finesses breidelen van grammaticale valstrikken dat ons steeds overnieuw beschermt tegen een Babels imbroglio; mits dit verifiërende przewalskipaardenmiddel de enige wapening tegen nepmailtjes concretiseert.

Zin 8
Bijgevolg beseft u zich een pseudobancaire poging tot phishing zorgeloos te kunnen deleten dan u leest: Er is een inactieve activiteit op dit rekening plaatsgevonden. Want zodan onze zuiderburen zeggen: Menen ligt dicht bij Kortrijk maar verre van Waregem.

Schrijven is iets van ons allemaal. Of je nu tekstschrijver bent of niet. We bloggen wat af met z’n allen. Over tal van onderwerpen. Meestal gebruiken bloggers WordPress. Miljoenen sites zijn er inmiddels op gebouwd. Dit gratis bloggersplatform is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een volwaardig Content  Management Systeem (CMS). Je moet van goede huizen komen, om het systeem in z’n geheel te doorgronden.

Bloggen zou weer echt om publiceren moeten gaan en niet om programmeren, modelleren, ontwerpen en installeren. John O’Nolan startte eind vorig jaar met een nieuw initiatief om dit idee te realiseren: Ghost. Zijn idee is gefinancierd door crowdfunding (via kickstarter). Het vertrouwen in zijn concept was zo groot dat hij binnen enkele dagen de benodigde tonnen had verworven. Nu, bijna een jaar later, is zijn idee werkelijkheid en per 14 oktober toegankelijk voor publiek. Kijk op de website van Ghost en probeer het zelf.

Als taalpurist vallen contaminaties, pleonasmen en tautologieën me altijd direct op. Stijlfouten zijn fouten tegen de goede stijl. Vaak gaat het om verhaspelde uitdrukkingen, een verkeerde woordkeuze of zinnen die ontsporen. In sommige gevallen gebruiken auteurs dergelijke afwijkingen met opzet; dan worden het stijlfiguren genoemd en wordt er (meestal) geen bezwaar tegen gemaakt.

Je kunt stijlfouten voorkomen door deze te herkennen. Zo kom ik vaak de tautologie tegen waar de woorden ‘zoals’, ‘bijvoorbeeld’, ‘onder andere’ en ‘etc.’ in één zin staan. Dit is fout omdat deze woorden nagenoeg hetzelfde betekenen. Als je dit eenmaal weet, is zo’n stijfout eenvoudig te voorkomen.

Niet goed is:
* Ik ben een tekstschrijver en richt me bijvoorbeeld op o.a. webredactie, social media, personeelsbladen, etc.
* Ik ben een tekstschrijver en richt me op uitingen zoals daar bijvoorbeeld o.a. zijn: webredactie, social media en personeelsbladen.

Wel goed is:
* Ik ben een tekstschrijver en richt me op o.a. webredactie, social media en personeelsbladen.
* Ik ben een tekstschrijver en richt me bijvoorbeeld op webredactie, social media en personeelsbladen.
* Ik ben een tekstschrijver en richt me op webredactie, social media, personeelsbladen, etc.

Lees verder over stijlfouten, zoals contaminaties, pleonasmen, tante betjes, foutieve samentrekkingen,  Zeugma’s en Malapropismen.