Leer krachtig schrijven

Waarom schrijven we passief?

Lijdende (passieve) zinnen maken een tekst vaag en saai. Waarom kiezen we dan toch (onbewust) voor deze vorm?

Waarschijnlijk omdat we dan minder verantwoordelijkheid hoeven te nemen voor wat we schrijven. De inhoud is vaag en je kunt je verschuilen achter een hoop woorden. Neem de zin: De voorwaarden worden nagekomen. Wie komt er nu eigenlijk wat na?

Belangrijke tekst
Een andere reden waarom we geneigd zijn lijdende zinnen op te tekenen, is de lengte van de zin. Lijdende zinnen zijn langer. Dit wekt de indruk dat de tekst belangrijk is.

Herschrijven van passieve naar actieve zinnen
Om een tekst lekkerder leesbaar te krijgen, herschrijf je passieve constructies zo veel mogelijk naar actief taalgebruik. Schrijf dus in plaats van De voorwaarden worden nagekomen (door de organisatie): De organisatie komt de voorwaarden na.  Je merkt direct dat een actieve zin korter is en krachtiger leest.

Hoe spoor je passieve zinnen op?
Bekijk je tekst als je klaar bent en zoek naar de woorden zijn of worden. De kans is groot dat je een passieve zin tegenkomt. Stel jezelf de vraag: Door wie….? Zet vervolgens het onderwerp in de zin vooraan. Peter wordt door zijn tante naar school gebracht. ‘Door wie wordt Peter naar school gebracht?’ Het antwoord is ‘zijn tante’. Dus: Zijn tante brengt Peter naar school. Het onderwerp van een lijdende zin verandert dus in het lijdend voorwerp.

Ander woord
Soms kiest de schrijver bewust voor een passieve zin. De handelende persoon is niet relevant of de schrijver wil de handelende persoon opzettelijk vaag houden. Bijvoorbeeld: Door de berekening werd vastgesteld dat de premie omhoog moest. Of: Aan de tekst wordt extra aandacht besteed. Als het niet duidelijk is wie handelt, kun je een passieve vorm vermijden door worden te vervangen door een ander (concreter) woord.

Van lijdend naar bedrijvend:

• Door de berekening werd vastgesteld dat de premie omhoog moest.
  Berekening wees uit dat de premie omhoog moest.
• Aan de tekst wordt extra aandacht besteed.
  De tekst krijgt extra aandacht.
• Volgende maand wordt begonnen met de uitgifte van een plaswekker.
  Volgende maand starten we met de uitgifte van een plaswekker.Heb je behoefte aan meer taaltips, volg dan een korte, pakkende schrijftraining.